Tıpta ”Serseri mayın” olarak bilinen, felç, kangren veya ölüme neden olabilen ”emboli”nin görülme sıklığı 60’lı yaşlardan sonra artıyor.Bursa’daki özel bir hastanenin kalp damar cerrahisi bölüm şefi Prof. Dr. Hayati Özkan, ”emboli”nin damar içindeki ”kan pıhtısı” olduğunu ve vücudun kan bulunan her yerinde olabileceğini belirtti.

Tıbta ”serseri mayın” olarak da adlandırılan embolinin çoğunlukla kalp kaynaklı olduğunu ifade eden Özkan, ”Sıklıkla da kalbin sol kulakçığından kaynaklanır. Diğer bir çeşidi de toplardamar embolisidir. Uzun süre hareketsiz kalındığında bacaktaki toplar damarda kan pıhtılaşıyor, oradaki pıhtıdan bir parça koparak akciğere geliyor” dedi.

Özkan, kalpten kaynaklanan embolinin yüzde 90’ına sol kulakçığın düzenli kasılmaması ve titreşim (atriyal fibralsyon) haline geçmesinin neden olduğuna işaret ederek, şöyle konuştu:

”Bu da genelde yaşlılarda olur. Gençlerde çok seyrek görülür. Bu bizim için ciddi bir sorundur. 60’lı yaşlardan sonra özellikle 70-80’li yaşlara gelince, sıkça görülmeye başlar. Oluşan pıhtı kopup gittiği yerdeki bir damarı tıkar. Tıkadığı damarın hangi organı beslediği önemlidir. Embolinin, bulunduğu yere göre felç, kangren ve ölüme kadar varabilen sonuçları oluyor.”

Embolinin nedeni hareketsizlik

Prof. Dr. Özkan, embolinin kalp veya bacakta oluşmasının birinci nedeninin hareketsizlik olduğunu belirtti. Sürekli hareket halinde olan kanın pıhtılaşma riskinin bulunmadığını, ancak bu mucize sıvının durağan hale geldiğinde kolayca pıhtılaşabildiğini anlatan Özkan, şunları kaydetti:

”Bacaktan kaynaklanan emboli, temelde hareketsizlikten kaynaklanmakla beraber, altta yatan gizli bir nedeni de olabilir. Bu da genetiktir. Bazı insanların kanı pıhtılaşmaya daha yatkın oluyor. Bu duruma ‘trombofili’ deniyor. Trombofili olan kişilere, pıhtılaşmayı önleyici iğne veya haplar veriyoruz. Kalpten kaynaklanan embolinin oluşmaması için de ameliyatlar var.

Şu anda gelişmiş ülkelerde kalbin kulakçığının titreşim halinde olmasının tedavisi, kalp cerrahlarının en önemli işlerinden biri. Kalp kulakçığına, özel aletlerle yakılarak çizgiler çiziliyor. Bu özel bir tedavi yöntemi. Emboli oluşmasını engelleyen bu yöntem, geleceğin ameliyatı olarak görülüyor.

Gelecekteki kalp cerrahlarını en çok meşgul edecek ameliyat bu olacak. Çünkü toplum yaşlandıkça bu hastalığın görülme sıklığı artacak. Bu ameliyatlar ‘by-pass”tan daha çok yapılacak. Gelecekte önemli bir sağlık problemi olacak. Bacaktan kaynaklanan sorunun önlenmesi için de özellikle uzun yolculuklarda, ayakların ritm tutar gibi hareket ettirilmesi faydalı oluyor.”