Dünyada solunum yolu enfeksiyonlarından sonra çocuklarda en sık görülen enfeksiyon hastalığı ishal. Yılda 5 milyon çocuk ishal nedeniyle hayatını kaybediyor.

Gelişmekte olan ülkelerde 5 yaş altındaki çocuklarda yılda 3-9, gelişmiş ülkelerde ise 2 ishal atağı görülüyor. İshalin çocuklarda erişkinlerden daha sık görüldüğünü ifade eden Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Neşe Özkayın, özellikle anne sütünün kesildiği dönemde çocukların ishale daha yatkın olduğunu kaydetti.

İshale neden olan birçok mikroorganizmanın dışkı-ağız yolu ile bulaşabildiğini vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Özkayın, şöyle devam etti:

”İshal, iyi pişirilmemiş et, kümes hayvanlarının etleri ve ürünleri, pastörize edilmemiş süt, çiğ deniz ürünleri ve su ile insanlara bulaşır. İshal etkenlerinin görülme sıklığı ve özellikleri coğrafik konuma göre değişir.

Virüsler gelişmiş ülkelerde ishallerin yüzde 70-80’inden sorumlu iken bakteriyel patojenler yüzde 10-20’sinden ve parazitler de yüzde 10 vakadan sorumludurlar. Gelişmekte olan ülkelerde ise virüsler yine ilk sırada yer almakla birlikte bakteriyel etkenlerin ve parazitlerin görülme sıklığı daha fazladır.”

Rotavirüsler yılda 800 bin can alıyor

Rotavirusların 6-24 ay arası çocuk ishallerinin en sık etkeni olarak bilindiğini ifade eden Yrd. Doç. Dr. Özkayın, ”Rotavirüslara bağlı tüm dünyada her yıl 3.5 milyon ishal vakası oluşmaktadır.

Çoğu gelişmekte olan ülkelerde olmak üzere bu virüsten yılda 800 binin üzerinde ölüm gerçekleşmektedir” diye konuştu. Özkayın, aşıların rotavirüs ishaline karşı yüzde 70-85, ağır hastalığa karşı yüzde 85-93 koruyuculuk sağladığını bildirdi.

İshalden korunmak için

Özkayın, koruyucu önlemler arasında el yıkamak, eğitim, anne sütü ile beslenme, gıdaların temiz hazırlanması ve hijyen kurallarına uyulması, hayvanlarla yakın temas ve seyahatin getirdiği risklerin bilinmesi, aşılama ve hastalık geliştiğinde sağlık kuruluşları ile işbirliğinin önemli olduğunu belirtti. İshalden korunmanın en etkili yolunun ise ellerin sık ve düzenli olarak yıkanması olduğunu ifade eden Yrd. Doç. Dr. Özkayın, şunları kaydetti:

”Kirli ellerde yerleşen organizmalar, ishal ve diğer enfeksiyonların en önemli nedenidir. İshal etkeni organizmaların bulaşmasında en önemli yol, temiz olmayan gıda ve suların alınmasıdır. Bu nedenle özellikle temiz su kaynaklarının sağlanması, süt ve süt ürünlerinin pastörize edilmesi, meyve ve sebzelerin iyice yıkanması gerekmektedir. İyi pişirilmemiş et ve tavuk ürünlerinden kaçınılmalıdır.

Aşılama programı önemli

Pişirilmiş gıdalar uzun süre açıkta bırakılmamalı, hemen yenmeyecekse mutlaka buzdolabına kaldırılmalıdır. Mutfak gereçleri temiz tutulmalıdır. Açıkta satılan veya uzun süre oda ısısında bırakılan gıdaların tüketilmesinden kaçınılmalıdır.

İshallerden korunmada aşılama da önemlidir. Bakteriyel etkenlerden salmonella aşısı rutin olarak uygulanmamaktadır. Bu aşı mesleksel risk altında olan kişilere, riskli bölgelere seyahat edeceklere, salgın olan bölgelerde yaşayanlara ve taşıyıcıların ev içi temaslılarına yapılabilir.”