PSA (Prostat Spesifik Antijen) testi; prostat kanserinin erken tanısına yardımcı oluyor ve bu da tedavide başarı oranını artırıyor. Ancak son zamanlarda PSA testleri eleştiri oklarının hedefi haline geldi.

Yeni araştırmalar bu testin gereksiz biyopsi, ameliyat ve radyasyon tedavilerine neden olduğunu ileri sürdü. Oysa doğru yorumlanan PSA testi prostat kanserleri için oldukça güvenilir bir erken tanı yöntemi.

PSA, prostat bezinin hücreleri tarafından üretilen ve bir pıhtı halinde çıkan meninin sıvılaşmasını sağlayan bir protein molekülüdür. Bu proteinin kanda artışı, prostat bezinde bir sorun olduğunun göstergesi olarak yorumlanır ancak, PSA testinde şüpheli sonuçların elde edilmesi her zaman prostat kanseri olduğu anlamına gelmez. Prostat bezinin iyi huylu büyümesi, enfeksiyon gibi diğer hastalıklar da PSA düzeyini artırır.

Prostat kanseri şüphesi, rektal muayenede prostat bezinde nodül veya sertlik hissedilmesi ve/veya PSA düzeyinde yükseklik ile ortaya çıkabilir. Anormal rektal muayene bulguları ve/veya PSA yüksekliği var ise bunun iyi huylu bir büyüme veya prostat kanserinden kaynaklandığını belirlemek üzere kişiye prostat biyopsisi önerilir.

MNTLAB Laboratuvar Hizmetleri Danışmanı ve Klinik Biyokimya Uzmanı Doç. Dr. Nezih Hekim, dünyadaki PSA tartışmalarını şöyle özetliyor.

Amerika Birleşik Devletleri’nde Koruyucu Hizmetler Görev Gücü, PSA testi yüksek çıkan her hastanın prostat kanseri olmadığını, bu teste dayanarak birçok hastaya gereksiz yere biyopsi yapılabileceğini ileri sürüyor.

Prostat kanseri saptanan birçok hastaya dokunulmasa dahi hiçbir şey olmayacak iken, gerekmeyecek şekilde radikal prostatektomi gibi cerrahi girişimler yapıldığında idrar tutamama, cinsel bozukluklar gibi ortaya yeni sağlık problemlerinin çıktığını belirtiyor.

Doç. Dr. Nezih Hekim, ülkemizde üroloji uzmanlarının sadece total PSA bulgularına göre hareket etmediğine; rektal muayene, gerekirse ultrasonografi ile lezyonu kontrol ettiğine dikkati çekiyor. PSA yüksek bile olsa bu sonucun bir prostat iltihabına ya da selim bir prostat büyümesine bağlı olabileceğini hesap ederek, gerçekten biyopsi gerekiyorsa ancak o zaman biyopsi kararı aldıklarını belirtiyor.

Kanda PSA düzeyi sadece prostat kanserinde artmıyor, bu bir gerçek. Ancak şu anda prostat kanseri için erken haber veren tek laboratuvar testi, PSA. Doç. Dr. Hekim, tümörün rektal muayenede ele gelinceye kadar büyümesini beklemek yerine PSA testini yaptırmanın ve üroloji uzmanları ile birlikte hareket etmenin önemine dikkat çekiyor.